Şemalar bireyin bilgi birikimlerinden meydana gelen; dünya hakkında, deneyimlerine dayalı bir genelleme; bir insan, yer, olay, vb. hakkındaki bilgilerini örgütleyen ve sentezleyen zihinsel bir çerçevedir. Nesnelere, olaylara veya insanlara ilişkin algıları etkileyebilen tutarlı, inançlar ve beklentiler kümesidir. Şema Terapi modeli; erken dönem yaşantıların, yetişkinlik dönemindeki yansımalarının keşfine ve değişimine odaklıdır. Şemalar bireylerin çocukluktan başlayan ve yaşam boyunca sürekli tekrar eden bir kalıptır. Şemalar organizmanın hayatta kalması için gerekli yapılardır. Bu nedenle işlevsel olan şemaların varlığını devam ettiren bazı davranışları örüntüleri bulunmaktadır. Çevre ile uyum bozucu sonuçlara sahip olsa bile, tek bir şemanın doğruluğunun sorgulanması tüm sistemi etkileyebilmektedir. Bu nedenle şemanın geçerliliğini tehdit eden durumlarda, şema kendisini korumak için çeşitli eylemlerde bulunabilmektedir. 18 tane şemamız bulunmaktadır ve şimdiye dek üç şema eylemi tespit edilmiştir: Teslim Olmak, Kaçınmak ve Aşırı Telafi Etmek. Bu süreçler daha sonra şema tarafından etkinleştirilen ve güçlendirilen uyum bozucu başa çıkma yöntemlerine dönüşürler. Bu eylemler çocuklukta uyum gösteren ve psikoanalitik terimler olan direnç ya da savunma mekanizmaları ile aynı anlama gelmektedirler. Şemalar düşünce, duygu, davranış ve ilişki kurma biçimlerimizi etkilemektedirler. Öfke, üzüntü ve kaygı gibi bazı güçlü duyguları tetiklemektedirler. Sosyal statü, ideal bir evlilik, yakınlarımızın takdiri, meslekte başarı dahil her şeye sahipmişiz gibi görünsek de, hayattan tat almayı ve başarılarımıza sevinmemize sebep olmaktadır.